Та бидний өдөр тутмын хэрэгцээнд мэдээлэл, харилцаа холбооны үйлчилгээ асар их нөлөөтэй болж салбарын асар хурдацтай хөгжил, нийгэм эдийн засгийн бүхий л салбарт нөлөө үзүүлж байна. Харилцаа холбооны хөгжлийн чиг хандлагад утсан технологиос утасгүй технологи руу чиглэсэн хөгжлийн чиг хандлага давамгайлж, түүний хэрээр радио давтамжийн эрэлт хэрэгцээ өсөн нэмэгдэж байна. Үүнтэй холбогдуулан энэхүү мэдээллээр та бүхэнд хязгаарлагдмал нөөц бүхий радио давтамжийн зохицуулалтын талаарх энгийн ойлголт өгөхийг зорьж байна.
Олон улсын хэмжээнд радио давтамжийн ашиглалтыг үндсэн 3 бүсэд хуваадаг бөгөөд Монгол Улс нь Олон улсын радио давтамжийн 1 дүгээр бүс буюу Европын бүс нутагт хамаарагддаг. Тиймээс Монгол Улс өөрийн үндэсний радио давтамжийн төлөвлөлтийг Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллагын Радиогийн сектороос баталсан 1 дүгээр бүсийн төлөвлөлтийн дагуу хийж, нийтийн болоод тусгай хэрэглээний гэсэн 2 үндсэн хэрэгцээнд хуваарилан олгодог. Радио давтамжийг хөдөлгөөнт холбоо болон өргөн зурвасын холбоо зэрэг үйлчилгээнүүдэд нийтийн хэрэгцээнд ашиглахаас гадна эрүүл мэнд, эрчим хүч, шинжлэх ухаан, үндэсний аюулгүй байдал, нисэх хүчин, онцгой албадууд зэрэг тусгай хэрэглээнд ч өргөн ашиглаж байна.
Яагаад радио давтамжийн зурвас нь хязгаарлагдмал нөөцөд тооцогддог вэ?
Радио давтамж нь байгалийн ховор хязгаарлагдмал нөөц бөгөөд түүний тархалт нь улс орны газар зүйн хил хязгаараар хязгаарлагдахгүй, агаарын орон зайд тархах онцлогтой юм. Тиймээс радио давтамжийг үндэсний хэмжээнд төдийгүй олон улсын хэмжээнд хянах, шалгах,тухайн улсын болон хил залгаа оршиж буй улс орнуудын хооронд харилцан нөлөөлөлгүй ажиллах боломжийг хангах зохицуулалтыг хийх, радио тоног төхөөрөмжийг шалган баталгаажуулах асуудал нэн чухал юм.
Өндөр хурдацтай хөгжиж буй харилцаа холбооны технологийн тоног төхөөрөмж нь зөвхөн 9кГц - 300ГГц-ийн радио давтамжийн зурвасыг ашиглахаар зориулагдсан, нэг радио нэвтрүүлэгч, нэг технологид ашиглаж буй радио давтамжийн зурвасыг давхардуулан өөр радио станц, технологид ашиглах боломжгүй байдаг.
Учир нь нэг давтамж дээр ажиллаж буй 2 буюу түүнээс дээш төхөөрөмжүүдийн үүсгэж буй цахилгаан соронзон орны хүчлэг нь харилцан нөлөөлөл үүсгэх үүсгүүр болж хэн хэндээ садаа буюу шуугиан үүсгэснээр тухайн радио давтамж ашигладаг төхөөрөмжөөрөө хүн хүссэн үйлчилгээгээ, чанартай авч чадахгүйд хүрдэг.
Радио долгионыг хүн төрөлхтөн өөрийн амьдралд ашиглахдаа дэлхий дахинаа нэгэн адил хуваарилан ашиглах зохицуулалт хийгддэг тул радио давтамжийн зурвас нь байгалийн хязгаарлагдмал нөөцөд тооцогддог. Энэ талаар дэлхийн худалдааны байгууллагаас тодорхойлолт гаргасан байдаг энд дарж танилцана уу. (http://www.wto.org/english/tratop_e/serv_e/telecom_e/tel23_e.htm)
Радио давтамжийн цараа, хэмжих нэгж, хэрэглээ
Дэлхий дахинд ашиглагдаж байгаа радио давтамжийн зурвасыг нийт 9 зурваст хуваан тэмдэглэдгийг хүснэгт 1-д, үндсэн хэрэглээг Зураг 1-д харуулав. Радио давтамжийг хэмжих нэгж нь Герц (Гц) юм.
Хүснэгт 1
|
Тэмдэглэгээ (Англи) |
Радио давтамжийн цараа |
Метрийн долгионы тэмдэглэгээ |
Үндсэн хэрэглээ |
|
ХУД (VLF) УД (LF) ДД (MF) БД (HF) ХБД (VHF) УХБД (UHF) (SHF) (EHF)
|
3-30 кГц 30-300 кГц 300-3000 кГц 3-30 МГц 30-300 МГц 300-3000 МГц 3-30 ГГц 30-300 ГГц 300-3000 ГГц |
Мириаметрийн долгион Километрийн долгион Гектометрийн долгион Декаметрийн долгион Метрийн долгион Дециметрийн долгион Саитиметрийн долгион Миллиметрийн долгион Децимиллиметрийн долгион |
Далайн радио навигаци Нисэх онгоцны радио навигаци АМ радио, Далайн холбоо Богино долгионы радио Телевиз, ФМ радио Телевиз, Үүрэн холбоо Хиймэл дагуулын холбоо Одон орон, Сансар судлал Эмнэлгийн төхөөрөмж |
Тайлбар: ХУД - хэт урт долгион;
УД - урт долгион;
ДД - дунд долгион;
БД - богино долгион;
ХБД - хэт богино долгион;
УХБД - ультра хэт богино долгион.
Радио давтамжийн зурвас ба ашиглалт
Зураг 1
